งอบไทยใบลาน

หมวด : ของใช้/ของตกแต่ง/ของที่ระลึก

ประวัติความเป็นมา

งอบ เป็นเครื่องสวมศีรษะสำหรับกันแดดกันฝน ภายในเป็นโครงไม้ไผ่สานด้วยตอกกรุด้วย ใบลาน รูปร่างคล้ายกระจาดคว่ำ มีรังงอบสำหรับสวมศีรษะ ใช้เช่นเดียวกับหมวก งอบมีใช้กันมากในชนบทภาคกลาง ในหมู่ชาวไร่ชาวนาชาวสวนและสามัญชน ทั่วไป งอบมีประโยชน์ในการใช้สอยเช่นเดียวกับหมวกแต่งอบ มีลักษณะและคุณสมบัติที่พิเศษกว่าหมวก คืองอบมีขนาด ใหญ่กว่า กันแดดกันฝนได้ดีกว่า มีน้ำหนักเบา รังงอบสาน ด้วยไม้ไผ่สำหรับสวมศีรษะมีลักษณะโปร่งระบายอากาศได้ดี เหมาะสมสำหรับใช้งานกลางแจ้ง ชาวไร่ ชาวนา จึงนิยมใส่ งอบทำงานกันมากกว่าการใช้หมวก หรือใช้ผ้าโพกศีรษะ

อัตลักษณ์(เอกลักษณ์)/จุดเด่นของผลิตภัณฑ์

มาตรฐานและรางวัลที่ได้รับ

ผลิตภัณฑ์ OTOP 5 ดาว ปีพ.ศ. 2549 ผลิตภัณฑ์ OTOP ดีเด่น ระดับเขต ปีพ.ศ. 2551 ผลิตภัณฑ์ OTOP ดีเด่น ระดับจังหวัด ปี พ.ศ. 2551 รางวัลบุษราคัมมณีศรีราชภัฎ ปี พ.ศ. 2555 รางวัลบุษราคัมมณีศรีราชภัฎ ปี พ.ศ. 2555

ความสัมพันธ์กับชุมชน

1. เป็นผลิตภัณฑ์ที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่ประชาชนทำเป็นเกือบทุกครัวเรือนเพราะเป็นการสืบทอดภูมิปัญญาจากรุ่นสู่รุ่น

2. เป็นของที่ระลึกของท้องถิ่นและได้รับการยอมรับโดยมีการมอบเป็นของขวัญของฝากแก่ผู้มาเยือน 

3. เป็นผลิตภัณฑ์ที่ผ่านความเห็นชอบจากเวทีประชาคมเป็น หนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์

กระบวนการผลิต

วัตถุดิบและส่วนประกอบ

1. โครงงอบ

2. กระหม่อมงอบ

3. ใบลาน

4. รังงอบ

5. ขอบงอบหรือเส้นประกับของงอบ

ขั้นตอนการผลิต

1. การรีดใบลาน นำใบลานมาเลื่อยเอาก้านออกนำผ้ารองรีดมาพับทบกันให้มีความหนาประมาณ 5 เซนติเมตร วางลงบนพื้นนำใบลานที่ทำความสะอาดแล้ววางบนผ้าจับโคนใบลานด้วยมือซ้าย จับเตารีดถ่านด้วยมือขวากดทับลงบนใบลานแล้วดึงเข้าหาตัว จากนั้นพลิกใบลานรีดอีกด้านหนึ่งนำใบลานที่รีดแล้วมาเรียงกันโดยให้ส่วนปลายใบอยู่ทางส่วนปลายไป ส่วนโคนใบอยู่ทางส่วนโคนใบ

2. การเจียนใบลาน นำใบลานที่ตัดได้ความยาวตามต้องการแล้วมาวางบนแผ่นกระจกสำหรับรองตัดเจียนใบลาน โดยให้ริมใบลานที่กว้างอยู่ทางด้านบนของแผ่นกระจกรองตัดเจียน แล้วใช้มีดบางหรือมีดเจียนหมากตัดเจียนใบลานออกจากกัน โดยตัดเจียนใบลานจากด้านบนลงมาด้านล่างให้ปลายมีความกว้างประมาณ 1.5 เซนติเมตร และโคนกว้างประมาณ 2.5 เซนติเมตร

3. การกรุใบลานติดกับโครงงอบ นำใบลานที่ตัดเจียนแล้วมาทาบกรุติดกับโครงงอบที่ต้องการ โดยนำด้ายสีขาวมาร้อยเข็ม ขมวดเป็นปมที่ปลายเส้นด้าย แล้วเย็บใบลานติดกับโครงงอบ โดยให้ใบลานซ้อนเกยกัน มีความห่างของใบลานแต่ละใบประมาณ 1.5 เซนติเมตร การวางใบลานติดกับโครงงอบควรให้ใบลานเหลื่อมออกมาจากริมปีกงอบประมาณ 2.5 เซนติเมตร การเย็บใช้วิธีเย็บแบบแทงขึ้นและแทงลงโดยแทงขึ้นที่ใบลานชิ้นแรกและแทงลงที่ริมใบลานที่เกยทับทำอย่างนี้ตามลำดับจนรอบโครงงอบ

เทคนิค/เคล็ดลับในการผลิต

การเลือกไม้ไผ่มาจักสานตอก 

1. ควรเลือกไม้ไผ่ที่แก่จัด เพราะไม้ไผ่ที่แก่จัดนั้นมอดมักจะไม่กิน เหตุที่มอดชอบกินไม้ไผ่ที่ไม่แก่จัด เพราะไม้ไผ่บางชนิดมีธาตุน้ำตาลมากนั่นเอง ถ้าหากจะนำมาจักตอกต้องรอให้ไม้แก่จัดเสียก่อน เพราะไม้ไผ่ที่แก่จัดธาตุน้ำตาลแปรสภาพจะแปรสภาพเป็นเนื้อไม้ไผ่ และบำรุงตัวเอง เมื่อไม่มีธาตุน้ำตาลมอดก็ไม่กิน แต่อย่างไรก็ดีถ้าไม้ไผ่แก่จัดมากก็เหลาตอกยากเพราะแข็งเกินไป

2. เลือกไม้ไผ่ที่มีอายุประมาณ 1 ปี หรือ 1 ปีครึ่ง

3. เลือกไม้ไผ่ที่ข้อปล้องของมันว่าแก่อ่อนแค่ไหน (ถ้าจำอายุไม่ได้) คือ ถ้าไม้ไผ่แก่จัดดีแล้ว คราบที่ข้อปล้องจะค่อย ๆ เรียบเกือบเท่าลำต้นจึงเหมาะกับการจักสานส่วนไม้ไผ่อ่อนที่ไม่เหมาะกับการจักสานข้อปล้องจะสูงกว่าลำต้นมาก การเลือกใบลาน เพื่อนำมากรุงอบให้เลือกใบลานที่เรียบ สีเสมอกัน ไม่มีตำหนิ ใบใหญ่ สีขาวนวล  ควรไม่อ่อนหรือแก่จนเกินไป เพราะทำให้การติดเย็บไม่สวยงาม

กลุ่มจักสานงอบ

ที่อยู่  57/1 ม.5 ตำบลบางนางร้า อำเภอบางปะหัน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา 13220

เบอร์โทรศัพท์  035-301170, 086-7623504

ประธานกลุ่มผู้ผลิต ผู้ประกอบการ  นายธาราวุฒิ จุลวงศ์

แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์

- บ้านเลขที่ 57/1 หมู่ 5 ตำบลบางนางร้า อำเภอบางปะหัน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา 13220 

- ศูนย์แสดงสินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ อำเภอบางปะหัน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

- วัดท่องเที่ยวจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

- ตลาดอำเภอบางปะหัน